Anne karnındayken bebeklerin kalplerinden çıkan iki büyük atardamar (vücuda ve akciğerlere kan iletimi için) arasında bir açıklık (duktus arteriyozus) bulunur. Normalde doğumla birlikte bu açıklık da kapanır. İşte bu açıklığın bebek dünyaya geldikten sonra açık kalması halinde bu duruma Patent Duktus Arteriosus (PDA) adı verilir.
Bebekler anne karnındayken solunum yapmazlar ve ihtiyaç duydukları oksijen annenin kanından sağlanır.Dolayısıyla kalbine gelen kan akciğere giden atardamardan (pulmoner arter) akciğere geçmez. Kan açık olan duktus arteriyozus aracılığı ile doğrudan aort adı verilen ve vücudu besleyen büyük atardamara yol alır. Dünyaya geldikten sonra bebekler artık kendi akciğerleri yoluyla nefes almaya başladıkları için bu açıklığın kapanması ve kanın akciğere doğru akması gerekir. Kapanma bebeğin ilk nefesiyle gerçekleşmeye başlar. Ancak doğumu takiben en fazla 3 günde açıklık kapanmazsa, bebek PDA tanısı alır.
PDA’da açıklık küçükse hastalarda genellikle pek belirti görülmez. Farklı nedenlerle yapılan muayeneler sırasında doktor kalbi dinlerken üfürüm duyması, PDA şüphesi uyandırır ve açıklık çoğunlukla bu şekilde tespit edilir. Normalden daha hızlı nefes alıp verme, beslenirken terleme, kilo kaybı ve çabuk yorulma solunum sayısında artma (hızlı nefes alma), özellikle emerken aşırı terleme, kilo kaybı ve yorulma PDA açıklığının büyük olduğu durumlarda sıklıkla görülen belirtilerdir, Dirençli akciğer enfeksiyonu geçiren ve erken doğum yapmak zorunda kalan annelerde PDA riski mutlaka düşünülmelidir.
Akciğer filmi, ekokardiyografi ve kardiyak kateterizasyon ile PDA tanısı kesinleşir. Yetişkinlerde veya PDA açıklığı küçük olanlarda tanıyı kesinleştirmek için özellikle kalp kateterizasyonu gerekebilir. Bu işlemde kasıktan damara kateter ile girilip, kalpten çıkan damarlara bu yolla ilaç verilir.
PDA nın tedavisi hastanın yaşına, doğum sonrası şikayetlerinin şiddetine, açıklığın büyüklüğüne ve hastada başka doğumsal kalp hastalığının olup olmamasına göre değişkenlik gösterir. Normal zamanında doğan bebeklerde ortaya çıkan PDA ilk 3 ay içerisinde kendiliğinden kapanma ihtimali olduğundan gözlenmelidir. Tedavi yöntemleri ilaçla (indometazin v.b), kateterle (kasık damarından girilen kateter vasıtası ile şemsiye ile kapatma) ya da cerrahi teknikle olmaktadır. PDA’yı kapatmada ilaçla tedavi erken doğum yapanlarda etkili bir tedavi yöntemi iken, zamanında doğan bebeklerde de ilk 10 gün içerisinde PDA’yı kapatabilir.
Doğumdan sonraki ilk 6 aydan sonra şikayetler ile birlikte PDA içindeki kan akımı artar ise ve hastanın akciğer damarlarını bozma ihtimali olduğundan PDA kateter yada cerrahi olarak kapatılmalıdır. Çok ince olar dışındaki PDA lı hastalar; kalp yetersizliği, büyüme geriliği, akciğer damarlarında geridönüşümsüz bozulmalar, kalp iç tabakası iltihabı (endokardit), tekrarlayan akciğer enfeksiyonları gelişimi risklerinden dolayı ilaçla, kateter ile ya da cerrahi olarak mutlaka tedavi edilmelidirler.
PDA lı hastalarda kalp ve damar iç tabakası iltihap riski yüksektir. Bu nedenle sünnet, diş çekimi gibi ufak cerrahi girişimlerden önce mutlaka YDKH (yetişkin doğumsal kalp hastalıkları) uzmanına bilgi vermeleri gerekir. İşlem öncesi koruyucu amaçla antibiyotik tedavisi almaları önerilebilir. Bu durum ameliyat sonrası dönem için geçerli değildir. Ayrıca PDA’sı olanların ağır beden işi ve yüksek efor gerektiren spor faaliyetlerinden kaçınmaları gerekir.