• Öykü ve Fizik İnceleme

Öyküde çarpıntının ne zaman başladığı, kaç kez çarpıntı olduğu, çarpıntının ne kadar sürdüğü, fiziksel aktivite ile ilişkisi sorulmalıdır. Bundan sonra çarpıntının özellikleri sorgulanmalıdır. Çarpıntının başlaması ve sonlanmasının ani olması “reentrant” bir taşikardiyi düşündürmelidir. Yavaş başlayıp sonlanan çarpıntılar daha çok otomatik aktiviteye bağlı olarak gelişen taşikardileri akla getirmelidir. Emosyonel olaylar sonrasında görülen çarpıntılarda psikolojik nedenler söz konusu olabilir. 

 

Çarpıntı sırasında veya sonrasında baş dönmesi, göğüs ağrısı, halsizlik ve  senkop gibi semptomlar eşlik edebilir. Bu şikayetler hastada ciddi bir ritm bozukluğuna bağlı olabilir. Özellikle senkopla beraber seyreden hastalarda ventriküler ritm bozuklukları düşünülmelidir.    

Yardımcı Laboratuvar Tetkikleri

 

1) Elektrokardiyogram
Çarpıntı sırasında elde edilen elektrokardiyogram (EKG) tanısal açıdan çok yardımcıdır.  Taşikardinin tipini ve nereden kaynaklandığını EKG analizi yaparak birçok durumda belirlemek olasıdır. 

 

2) Egzersiz Testi
Şikayet anında EKG kaydı yapılamayan vakalarda egzersiz testi yapılarak taşikaridi ortaya çıkarılmaya çalışılmalıdır. Egzersiz kapasitesini ölçmeye yarayan klasik testlerden daha çok ani ve çok yoğun egzersizin yaptırıldığı “burst” test yapılmalıdır. Bu test sırasında treadmill eğimi ve hızı manuel olarak artırılarak hasta zorlanmalıdır. Bu test sırasında ventriküler taşikardiler ortaya çıkarılabilir. Bazı supraventriküler taşikardilerde ortaya çıkartılabilir. Özellikle testin sonlandırılmasından sonra bu taşikardiler ortaya çıkabilir.

 

3) 24 Saatlik Holter Monitorizasyon
Özellikle günlük çarpıntı yakınması olan hastalarda oldukça faydalıdır. Hastanın gündelik yaşamını devam ettirmesi bu incelemenin sağlıklı olarak yapılması için gereklidir.  Holter incelemesinde hastanın şikayeti olduğu andaki kayıtlar normalse hastada bir taşikardi olasılığı ekarte edilebilir. Hastanın yakınması olmasada kısa süreli supraventriküler taşikardi atakları saptanabilir.

 

4) Olay Kaydediciler  (event recorder)

Bazı hastalarda daha uzun süreli izleme imkanı veren olay kaydedicilerin en az günler boyunca kullanılması ile semptom sırasında EKG kaydının yapılması mümkün olabilir. Bu süre içinde yakınma olmazsa izlem süresi daha da uzatılabilir. Bu yöntemle semptom anında elde edilen EKG incelenerek taşikardi mekanizması aydınlatılabilir. Taşikardi yakınması bayılma gibi çok ciddi yakınmalarla birlikte olan hastalarda tanı konulamıyorsa, ve yakınmalar  çok uzun zaman aralıkları ile gelişiyorsa cilt altına yerleştilen “insertable loop” kaydediciler kullanılabilir. 

 

Taşikardi tipleri nelerdir?

 

 

1) Supraventriküler Taşikardi

 

• Taşikardi altta yatan kalp hastalığı nedeniyle iyi tolere edilmez, sorunlara neden olur. Bunun yanında ilaç tedavisi yan etkilerin sık olarak gözlenmesi nedeniyle oldukça problemlidir.
• Bunların arasında en sık görülen mekanizma döngüsel uyarılmadır (reentry). Bu mekanizmanın yol açtığı supraventriküler taşikardi (SVT) en sık görülen tipleri ise; atriyal flutter, atriyal fibrilasyondur.  Sağ atriyumun büyüdüğü vakalarda atriyal flutter-fibrilasyon gelişebilir.  Atriyal septal defektli , Fallot  tetralojili hastalarda kalp ameliyatı sonrasında atriyal flutter ve fibrilasyon gibi atriyal aritmiler sık olarak gözlenir. Atriyal fibrilasyon daha çok mitral kapak hastalıklarında saptanır.
• İntraatriyal reentrant taşikardi (IART) kulakçıkların kesilerek ameliyat edilen hastalarda gelişebilir. Oluşan nedbe dokusu, yamalar bu taşikardinin         oluşmasında önemli rol oynar. Hastalarda ameliyat sonrası devam eden kalp sorunları taşikardi oluşmasını kolaylaştırır.  İART özellikle atriyal cerrahi  uygulanan Mustard, Senning, Fontan ve ASD kapatılmasının ardından sık olarak gözlenir.
• İART sık olarak tekrar ediyorsa antiaritmik tedavi başlanarak tekrarlar önlenmelidir. Digoksin ilk tercih edilecek ilaçtır. Cevap alınamayan vakalarda amiodaron seçilecek ajan olmalıdır. Kronik tedavide etkili bir antiaritmik ilaç bulunmamaktadır. Çeşitli antiaritmik ilaç kombinasyonları gerekebilir.
• Tedaviye cevap vermeyen vakalarda radyofrekans kateter ablasyon gereklidir.  Bu yöntemin bu hasta grubunda uygulanması oldukça zordur, başarı şansı göreceli olarak daha düşüktür ve tekrarlar oldukça sıktır. Yeni reentrant halkalar gelişmesine bağlı tekrarlar oluşur. Son yıllarda üç-boyutlu elektroanatomik haritalama ile bu vakalarda başarı şansı artmış, tekrar oranı azalmıştır.
• Ataklarla seyreden vakalarda antiaritmik tedaviye ilaveten kalıcı kalp pilleri kullanılabilir. 

2) “Junctional” Ektopik Taşikardi

 

“Junctional” ektopik taşikardi (JET) ameliyat sonrası erken dönemde görülebilen tehlikeli bir taşikardidir.  Ritm His hüzmesinden orijin alır ve karıncıklara normal iletim sisteminden yayılır. Hızı vücut ısısı ve otonomik tonüs ile değişiklik gösterir, hızlı uyarım ve elektriksel şokla sonlandırılamaz.  3-10 gün içinde kendiliğinden sonlanır. Yüksek hızı nedeniyle ameliyat edilmiş bir hastada kalp yetmezliğine neden olur. Hipotermi taşikardi hızını azaltmada etkilidir. Propafenon ve amiodaron gibi ilaçlar bu taşikardinin tedavisinde başarı ile kullanılırlar . Bu nedenle hipotermi son yıllarda pek kullanılmamaktadır. 

 

3) Karıncık Taşikardileri- Ventriküler Taşikardi (VT)

Doğumsal kalp hastalıklarının cerrahi tedavisi sonrasında kalp karıncıklarına ait ritm bozuklukları nadirdir.  Ciddi problemlere ve ani ölüme neden olabilirler.  Karıncık ekstrasistolleri kalp cerrahisi geçirmiş hastalarda dikkate alınmalıdır. Polimorfik ve ikili-üçlü atımlar daha kötü prognozla ilişkilidir. Bu hastalarda 24 saatlik ambulatuvar EKG ve eksersiz EKG ile tedavi planlanmalıdır. Birçok hastada tedavi gerekmemektedir.

 

•  Karıncık taşikardisi (ventriküler taşikardi: VT) geniş QRS atımlarla karakterizedir. Karıncıklarda genişleme, kalınlaşma,  bağ dokusu artımı, kan elektrolitlerinde bozukluklar, yüksek katekolamin düzeyleri (egzersiz), yavaş kalp atımları ve ilaçlara bağlı oluşan aritmiler (proaritmi)  tetikleyen diğer faktörlerdir.
•  Çarpıntı, göğüs ağrısı, bayılma ve kalp durması gibi bulgularla karakterize olabilir. En sık Fallot tetralojisi nedeniyle cerrahi tedavi uygulanan vakalarda görülür.
•  24 saatlik ambulatuvar ve transtelefonik EKG rutin kontrol sırasında uygulanmalıdır.  Ekzersiz testinde prematür ventriküler atımlar artma gösteriyorsa kötü prognozu işaret eder. Ekokardiyografi ile kapak yetmezlikleri ve ventrikül büyüklük-fonksiyonları değerlendirilmelidir.   
•  Bayılma, canlandırma uygulanmış kardiyak arrest gibi ciddi semptomlar varsa; veya çarpıntı gibi yakınmalar girişimsel olmayan yöntemlerle tam olarak aydınlatılamıyorsa elektrofizyolojik çalışma yapılmalıdır. Negatif bir çalışma sonucu hastanın yakınmalarının ritm problemi ile ilişkili olmadığını göstermez.

 

Antiaritmik ilaçlar, kateter ablasyon ve defibrilatörler (İCD)  tedavide kullanılırlar.  Tedavinin tipine altta yatan hastalık, aritmi tipi ve tedaviye olan cevaplarına göre karar verilmelidir.