Efor testi, eforlu EKG, treadmill efor testi olarak adlandırılır. Bisikletle uygulanan tipide vardır. Amaç giderek artan hız ve eğimde hastanın efor yapması sağlanarak bu sırada hastanın kalp ritmi, kan basıncı ve kalp kasının kanlanma durumu sürekli kontrol edilir.
Bu yöntemle efor öncesi ve efor testinin hemen bitiminde ekokardiyografik olarak özellikle sol karıncık fonksiyonları, duvar hareketlerinin değerlendirilmesi sağlanabilir. Radyonükleid yöntemlerle elde edilen duvar hareket bozuklukları bu yöntemle zararlı madde vermeden yapılabilir. Özellikle koroner arterle ilgili problemler nedeniyle izlenen hastalarda düzenli aralıklarla yapılabilir.
EKG çekimindekine benzer bir şekilde yapışkan elektrodlar göğüs duvarına kollara vekarnın çeşitli bölgelerine yapıştırılır. Bu elektrodlar kablolar aracılığı ile efor testinin yapılacağı cihazla bağlantılıdır.
- Bazı hastalarda elektrodların efor sırasında yerinden çıkmasını engellemek için elektrodlar üzerine bantlar yapıştırılır veya fileden yapılmış atlet şeklinde bir giysi hastaya giydirilir.
- Efor testine başlamadan önce hastanın kan basıncı ve nabzı kontrol edilir ve başlangıç EKG’si çekilir. Efor testine başlandıktan sonra cihazın hızı ve eğimi her 3 dakikada bir artırılır.
- Teste hastanın yaşına göre belirlenen kalp hızına ulaşıldığı zaman veya hasta yorulana kadar teste devam edilir.
- Bu bulgular olunca test hemen sonlandırılır:
o Göğüs ağrısı
o Şiddetli baş dönmesi
o Taşikardi
o Kan basıncında aşırı yükselme
- Efor testi sonlandırıldıktan sonra hasta 3-4 dakika kadar kan basıncı ölçümleri, EKG ile treadmill’in hemen yanında bulunan bir sedyede oturtularak veya yatırılarak izlenir. Bu süre sonunda hastanın vital bulguları normalse ve şikayeti yoksa normal gündelik aktivitelerine dönecek şekilde test sonladırılır.
- Açlık-Tokluk: Hemen yemek sonrası ya da uzun süreli (>6 saat) açlık sonrasıyapılmamalıdır. Hafif bir beslenme sonrası 1-2 saat içinde yapılabilir.
- İlaçlar: Aksi belirtilmiyorsa kullanılan ilaçlara dikkat edilmelidir. Özellikle ilaç etkisinin kontrol edildiği vakalarda ilaçların düzeni hiç değiştirilmemelidir. Bu konuda bir şüphe varsa doktorla konuşulmalıdır.
- Giysiler: Rahat giysiler ve koşu için rahat ayakkabılar getirilmelidir. Efor testi sonrasında terli olunacağı için yeterli kalınlıkta giysiler bulundurulmalıdır.
Koroner arter dolaşımında sorunlar: Efor testi sırasında EKG’de ST ve T dalga değişiklikleri değerlendirilerek koroner arter sorunlarına bağlı kalp kasında kanlanma azalması saptanabilir.
o Göğüs ağrısı: Özellikle efor yapınca ve yorulunca ortaya çıkan göğüs ağrılarının değerlendirilmesi amacıyla yapılır.
o Geçirilmiş koroner cerrahi: Daha önce koroner arterlerle ilgili arteriyel switch gibi ameliyat geçirmiş olan hastalarda düzenli olarak yapılmalıdır.
o Sol ventrikül çıkım yolundaki darlıklar: Aort darlığı veya sol ventrikül çıkım yolu darlıklarında eforla koroner kan akımının yeterliliği, kan basıncının efora cevabı değerlendirilmelidir.
Ritim Sorunları
o Bayılma: Bayılma sıklıkla kalp dışı nedenlerle olmaktadır. Bu hastalarda ilk başvuru sırasında bazı kalp ritm bozukluklarının kontrol edilmesi amacıyla efor testi yapılabilir. Özellikle efor veya spor yaparken bayılma olanlarda mutlaka yapılmalıdır.
o Ventriküler ve Supraventriküler Erken Atımlar: Bu ritm bozuklukları kalbin karıncıkları veay kulakçıklarından ortaya çıkan erken gelen atımlardır. Bu atımların eforla kaybolup kaybolmadığı kontrol edilmelidir. Eforla kaybolmayan veya artma gösteren hastalarda ritm bozukluğunun kötü huylu olabileceği akla getirilmelidir. Bazen bu ekstra atımlar efor sırasında taşikardiye dönebilir.
o Kalıcı Kalp Pilleri/Defibrilatörler: Bu hastalarda efor testi yapılarak kalp pilinin efora olan kalp hızı cevabı değerlendirilebilir. Bunun yanında kalp pili fonksiyonlarında bozukluk varsa saptanabilir. Bu hastalara yılda birkez hiç yakınmaları olmasada efor testi yapılmalıdır.
o Kan basıncı sorunları: Özellikle hipertansiyonu olan veya sınırda kan basıncı yüksekliği saptanan hastalarda efor sırasında kan basıncının ne kadar yükseldiği saptanabilir. Bu yolla hastalarda ilaç tedavisi gerekliliği veya ilaç tedavisi başlanmışsa tedavinin etkinliği gözlenebilir. Özellikle aort koarktasyonu tanısı ile izlenen hastalarda kan basıncının eforla olan ilişkisi değerlendirimelidir.
Hastada yukarıda sözü edieln durumlar sağlanamıyorsa yapılmamalıdır. Bunun dışında akut bir ateşli hastalık/grip varsa, kan basıncı çok yüksekse, miyokardenfarktüsü belirtileri varsa test yapılmamalıdır.